Ալթայը հարուստ է հնագույն ժայռապատկերներներով, որոնք պատմում են հազարավոր տարիներ առաջ այստեղ ապրած մարդկանց մասին: Ալթայի լեռներում ցրված այս ժայռապատկերները հետաքրքրաշարժ պատմություններ են պատմում տարածաշրջանի առաջին բնակիչների, նրանց հավատալիքների և բնության հետ խորը կապի մասին:

Ժայռապատկերները մարդկանց կողմից ժայռերի վրա փորագրված պատկերներ և խորհրդանիշներ են՝ եկած հին ժամանակներից: Նրանք ծառայել են որպես հաղորդակցման և կարևոր իրադարձությունների արձանագրման միջոց։ Ալթայում շատ ժայռապատկերներ թվագրվում են բրոնզի դարից՝ մոտ 4000 տարի առաջ, իսկ որոշները շատ ավելի հին են և կազմում են հին մշակույթների և նրանց հավատալիքների հարուստ ժառանգության մի մասը: Այս քանդակները արժեքավոր տեղեկություններ են տալիս այդ ժամանակաշրջանում ապրած մարդկանց մասին՝ ընդգծելով նրանց խորը կապը բնության և կենդանիների հետ։

Ալթայի ժայռապատկերներն իրենց թեմաներով բազմազան են։ Ահա այդ փորագրություններում հայտնաբերված հիմնական թեմաներից մի քանիսը․

Կենդանիներ

Շատ ժայռապատկերներում պատկերված են կենդանիներ, որոնք առանցքային դեր են խաղացել հին ժողովուրդների գոյատևման գործում: Ժայռերի վրա պատկերված են քարայծեր, եղջերուներ և վայրի ձիեր, ինչը ցույց է տալիս այդ արարածների կարևորությունը որսի ժամանակ և առօրյա կյանքում: Այս պատկերները խորհրդանշում են այն խորը հարգանքը, որը հնագույն մարդիկ տածում էին այն կենդանիների նկատմամբ, որոնցից կախված էին ուտելիքի, հագուստի և գործիքների ստեղծման հարցում։

Մարդիկ

Որոշ ժայռապատկերներում պատկերված են մարդկային կերպարներ՝ որսի, ծեսերի կամ արարողությունների ժամանակ: Այս նկարները արժեքավոր պատկերացում են տալիս ժամանակի սոցիալական և մշակութային կյանքի մասին՝ բացահայտելով տղամարդկանց և կանանց դերերը, ինչպես նաև հոգևոր արարողությունները ու ծեսերը, որոնք կարևոր էին համայնքի համար:

Հոգևոր խորհրդանիշներ

Շատ ժայռապատկերներ կապված են հին ժողովուրդների հոգևոր հավատալիքների հետ: Փորագրություններում հաճախ հանդիպում են երկնային պատկերներ, ինչպիսիք են արևը, լուսինը և աստղերը, ինչը ցույց է տալիս աստղագիտության կարևորությունը: Այս խորհրդանիշները կարող են կապված լինել գյուղատնտեսական ցիկլերի, շամանական ծեսերի կամ հավատքի հետ, քանի որ այդ ամենը կազմում են նրանց կյանքի մի մասը։

Արարողություններ և ծեսեր

Որոշ ժայռապատկերներ, հավանաբար, պատկերում են ծիսական արարողություններ, օրինակ պարեր, զոհաբերություններ կամ այլ սուրբ ծեսեր: Այս պատկերները շնորհիվ մենք տեսնում ենք, որ Ալթայի բնակիչները ապրել են լուրջ հոգևոր կյանքով, և ստեղծել են նման ժայռապատկերներ ի պատիվ աստվածների՝ շնորհակալություն հայտնելով կյանքում ունեցած հաջողությունների համար։

Ալթայի ժայռապատկերները կարելի է գտնել տարածաշրջանի տարբեր հեռավոր և անհասանելի վայրերում: Ահա դրանցից մի քանիսը․

Կալբակ-Տաշ

Ալթայի ամենահայտնի ժայռապատկերային վայրերից մեկը: Այստեղ գտնվել է ժայռապատկերների եզակի հավաքածու, որտեղ պատկերված են բազմաթիվ կենդանիներ և մանրամասն որսի տեսարաններ: Այս վայրում նաև կան շարժման մեջ գտնվող կենդանիների պատկերներ, որոնք ավելի խորը պատկերացում են տալիս մարդկանց և վայրի բնության դինամիկ փոխհարաբերությունների մասին:

Ուկոկ սարահարթ

Այս հեռավոր և բարձր լեռնային տարածքը հայտնի է իր ժայռապատկերներով, որոնց մեջ առանձնանում է «ձի հեծնող մարդու» կերպարը։ Բարձրավանդակի ժայռապատկերները, որոնցից շատերի վրա պատկերված են ձիեր և հեծյալներ, հավանաբար արտացոլում են այն ժողովուրդների հնագույն քոչվորական ապրելակերպը։

Չուլիշման գետի հովիտ

Մեկ այլ ժայռապատկերներով հարուստ վայր է Չուլիշման գետի հովիտը։ Այնտեղից հայտնաբերվել է բրոնզեդարյան փորագրությունների մեծ տեսականի: Այս ժայռապատկերները տալիս են հետաքրքիր պատկերացում այդ վայրի հնագույն բնակիչների առօրյա կյանքի և հոգևոր արարողությունների մասին:

Ժայռապատկերները պարզապես հնագույն արվեստի գործեր չեն։

Քարերին ու ժայռերին բնիկների թողած հարուստ ու բազմազան պատկերներով, զանազան տեսարաններով, երկնային ուժերին առնչվող պատկերացումներով առատ հորինվածքները հարուստ նյութ են պարունակում տվյալ դարաշրջանի մարդու նյութական ու հոգևոր կյանքի, երկրի հնաբնակների կենցաղի, պաշտամունքի, սովորույթների, արվեստի մասին և ունեն կարևոր նշանակություն՝ որպես պատմական սկզբնաղբյուրներ։ Գիտնականների մեծ մասի կարծիքով՝ ժայռապատկերներն ունեցել են մոգական, հմայական կամ պաշտամունքային նշանակություն։ Դրանք հիմք են տալիս ենթադրելու, որ նախնադարի մարդը երկնային մարմինների մասին ունեցել է յուրօրինակ պատկերացումներ։

Ալթայի ժայռապատկերները, բացի իրենց պատմական արժեքից ունեն նաև կարևոր մշակութային նշանակություն՝ ժամանակակից մարդկանց, հատկապես Ալթայի տարածաշրջանում ապրողների համար։ Նրանք հիշեցնում են տարածաշրջանի առաջին բնակիչների հարուստ ժառանգության և բնության հետ խորը մշակութային կապի մասին: